Birçok kişi exproof aydınlatma yani “patlamaya dayanıklı aydınlatma” teriminin ne olduğu konusunda fikir sahibi değiller. Genellikle bu terminolojiyi daha önce duydukları veya kendilerine açıklanan ışığın işlevine sahip olmayan diğer etiketlerle karıştırırlar. Bu karışıklığın önüne geçmek için bu terminoloji doğru anlamak gerekir.
Exproof Aydınlatmaların Çalışma Prensibi Nedir?
“Patlamaya dayanıklı” ifadesi, aydınlatmanın patlamalara veya yangınlara tamamen zarar görmeden dayanacağı anlamına gelmez. Bunun yerine, ışığın tasarımının, kapalı alanlarda yangına veya patlamaya neden olabilecek kıvılcımlar içermediği anlamına gelir. Aydınlatma aparatı, son derece sağlam lenslerle kalın bir çerçevenin içine yerleştirilmiştir.
Ayrıca kasa, takılan aydınlatma aparatı üzerinde ortamda bulunabilecek kıvılcımlar ile yanıcı toz, lif veya buhar gibi diğer tutuşturma kaynakları arasında bir tıkanıklık oluşturur. Karmaşık tıkanıklıklara sahip daha kalın lensler ve çerçeveler, daha dayanıklı ve daha güçlüdür. Exproof aydınlatmaların patlama ve tutuşma oluşturma riski, sağlam tasarımı sayesinde son derece düşüktür.
Exproof Aydınlatma Kullanmak Neden Zorunludur?
Tehlikeli ortamlarda faaliyet gösteren bir işletme için, ekipman ve çalışanlar, güvenlik önlemi uygulamasının yanlış olması durumunda meydana gelebilecek potansiyel patlama tehdidini sürekli olarak yaşarlar. Bu nedenle aydınlatma, herhangi bir işletmenin ayrılmaz bir parçasıdır ve exproof aydınlatmanın tehlikeli ortamlarda nasıl çalışacağını anlamak çok önemlidir.
Ayrıca, tehlikeli bölgelerde faaliyet gösteren herhangi bir şirket için exproof aydınlatma kullanmak zorunludur. Exproof aydınlatma kullanarak, Propan ve Metan gibi tehlikeli gazların neden olduğu patlama riskini azaltabilirsiniz.
Exproof Aydınlatma Nerelerde Kullanılır?
Öncelikle genel kullanımdan bahsedelim. Exproof aydınlatmalar, “Tehlikeli Konumda” kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Genel olarak, tehlikeli bir yer veya havada yangın veya patlamaya neden olacak kadar yüksek konsantrasyonda yanıcı maddelerin bulunduğu alanlarda kullanılır.
Bu, bir gaz (ör. doğal gaz, etanol, toluen, vb.) veya bir toz olabilir. Bu tehlikeler mevcut olduğunda, işçilerin yanıcı malzemeleri tutuşturma riskini azaltmak için (yasalara göre) özel olarak tasarlanmış ekipman kullanmaları gerekir. Aksi takdirde feci bir yangına veya patlamaya neden olurlar.
Bu alanlarda sıklıkla kullanılan ekipmanlardan biri de portatif ışıktır. Burada exproof aydınlatmanın önemini anlamak için bir olay hayal edelim. Gaz içeren büyük bir tanka, onu temizlemek ve hasar olup olmadığını control etmek için girdiğinizi düşünün. Bu tank, tüm sıvı yakıt bittikten çok sonra bile yanıcı gazlar içerecek ve bu nedenle kendinizi korumanız gerekecektir.
Bununla birlikte, tankın içi karanlıktır, Önünüzü görebilmeniz ve işinizi yapabilmeniz için yanınızda bir ışık getirmeniz gerekir. Burası tehlikeli bir konum olduğundan, gazları (veya konuma bağlı olarak tozları) tutuşturma olasılığını azaltabilecek ve en aza indirebilecek bir ışığa ihtiyacınız olacaktır.
Exproof Aydınlatmanın Sıklıkla Kullanıldığı Sektörler Hangileridir?
Petrol rafinerileri, kimya fabrikaları, gıda işleme endüstrileri ve madenler gibi birçok sektörün exproof aydınlatma kullandığını göreceksiniz. Standart aydınlatmalar bu alanlar için uygun değildir.
Exproof aydınlatmanın sıklıkla kullanıldığı sektörler aşağıdaki gibidir;
- İlaç fabrikaları
- Petrol üretim tesisleri
- Gaz üretim tesisleri
- Kimyasal ürünlerin kullanıldığı veya üretildiği fabrikalar
- Metal sanayi
- Un ve şeker fabrikaları
Exproof Aydınlatmanın Yararları Nelerdir?
Geleneksel aydınlatma yerine exproof aydınlatma kullanmanın birincil yararı enerji verimliliğidir. Spesifik olarak, exproof aydınlatmalar tipik olarak standart ürünlerden yüzde 90 daha az enerji tüketirler.
Aynı zamanda bu durum, yaklaşık 50.000 saat boyunca orijinal aydınlatma seviyelerinde çalışmaya devam edecekleri anlamına gelir. Bazı durumlarda, sürekli kullanıma rağmen 100.000 saat bile dayanabilirler. Dayanıklılık ve daha iyi verimlilik, bakım ve işletme maliyetlerini azaltır.
Exproof aydınlatmanın takılması, kapalı ortamlarda yanıcı gazların ve buharların tutuşmasını önleyerek patlama risklerini azaltır.
Exproof Aydınlatmaların Özellikleri Nelerdir?
Tehlikeli konumlar için sertifikalandırılmış tüm elektrikli ekipman, patlamaya dayanıklı veya kendinden güvenli olarak sertifikalandırılabilir. Amaç benzer; yanıcı malzemeleri tutuşturma şansını azaltmaktır. Exproof aydınlatma çeşitleri ışığın içinde meydana gelen yanıcı malzemenin tutuşmasına dayanacak şekilde tasarlanırken, kendinden güvenli ışıklar, yanıcı malzemeyi ateşleyebilecek bir kıvılcıma neden olacak kadar akım taşımayacak şekilde tasarlanmıştır.
Sertifikalı olmak için, patlamaya dayanıklı ışıklar tipik olarak dayanıklı, kıvılcım çıkarmayan malzemeden, ampulün üzerinde çok kalın bir cam küreden ve ışığın içinde bir ateşleme meydana geldiğinde işçinin ve çevresindeki ortamın güvende kalmasını sağlamak için gerekli özelliklere sahip olmalıdır.
Exproof Aydınlatmaların Sahip Olması Gereken Sınıflandırmalar Nelerdir?
Exproof aydınlatmalar bazı sınıflandırmalara tabidir. Bu sınıflandırmalar ANSI/NFPA 70, NEC (National Electrical Code) standartlarında belirlenmiştir. Bu döküman, patlayıcı ortamları iki bölüme ayırmaktadır. Bunlar aşağıdaki şekildedir:
Bölüm 1 (Çok Tehlikeli ve Tehlikeli): Standart çalışma esnasında patlayıcı ortam oluşan ve oluşma olasılığı yüksek olan yerleri kapsar.
Bölüm 2 (Az Tehlikeli): Standart çalışma esnasında patlayıcı ortam oluşma olasılığı az olan yerleri kapsar.
Patlayıcı madde sınıflandırmaları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir;
Sınıf 1: Patlayabilir gaz ve buharlar
Sınıf 2: Patlayabilir tozlar
Sınıf 3: Uçucu lif ve tozlar. Normalde tozdan daha iri maddeler.
Patlayıcı madde gruplandırmaları ise aşağıdaki gibidir;
Grup A: Asetilen gazı
Grup B: Hidrojen gazı
Grup C: Alkol ve eter çeşitleri
Grup D: Metan, etan, bütan vb.
Grup E: İletken olan ve iletkenliği 100 Ω/cm olan metal tozları.
Grup F: Karbon içeren tozlar
Grup G: Plastik tozları gibi yüksek dirençli tozlar
Exproof Aydınlatma Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler Nelerdir?
Exproof malzemeler kullanılırken, kullanılacak alanın özellikleri değerlendirilmeli ve uluslararası standartların gerektirdiği uygunluğa sahip ürünler tercih edilmelidir.
Exproof Aydınlatma Kullanırken Yapılan Hatalar Nelerdir?
Exproof aydınlatma kullanılırken yapılan en büyük hatalardan biri, lamba zarar görse bile kullanılmaya devam edilmesidir. Bu tarz ürünler kıvılcım oluşmasını engellemek için korumalıdır. Bu aparatlara zarar gelmesi halinde kullanılmamalıdır. Ayrıca exproof aydınlatmalar üretici önerisi olmadan suya sokulmamalı ve kuru bir bezle temizlenmelidir.
Diğer bir nokta ise ürünün “buhar geçirmez” olması exproof olduğu anlamına gelmemektedir. Ürünler temin edilirken buna dikkat edilmelidir. Exproof ürünler için gerekli standartlar incelenmeli ve ürün seçimi bu belirlenen gereklilikler kapsamında yapılmalıdır.