Aydınlatma ürünleri yapan firmalar çeşitli renklerde, boyutlarda, modellerde ve başka amaçlar için bir-çok ürün yapmışlardır. Aydınlatma ürün çeşidi oldukça fazladır. Aydınlatma seçimini doğru yapmanız ortamın havasını değiştirecektir. Bunun için bazı kriterlere göre ışıklandırma yapmanız daha faydalı olacaktır.
Doğru Aydınlatma Nedir?
Ampul modeli seçimi yaparken, gözü yormayan, aydınlatacak ortam için gerekli düzeyde ve renkte seçilmelidir. Kamaşma yapmayan, doğru miktarda ve konumda olan aydınlanma şeklidir. Verimli enerjisi vardır.
Doğru Aydınlatma İçin Kriterler Nelerdir?
Doğru aydınlatma görsel güzellik sağlarken bunun yanında göz sağlığını da korur. Bir-çok olumsuz olayın önüne geçebilirsiniz. Ayrıca ışıklandırmayı doğru yaptığınızda ortamınıza hoş bir görüntü sunacaktır. Hangi amaç için yapacaksanız en iyi şekilde amacınıza ulaşmanızı sağlayacak.
Doğru Aydınlatmada Olması Gereken Kriterler
- Işığın niteliği; ortamın kullanım amacına göre aydınlatma modeli rengine karar verilmelidir. Görsel güzelliği arttıracaktır. Üretim, sunum, eğlence, dinlenme veya çalışma gibi amaçlara uygun ışığın niteliğine karar verilmelidir.
- Sıcak ortamlar için daha soğuk renkler kullanılırken, soğuk ortamlar için sıcak renkler kullanılmaya dikkat edilir. Ayrıca ortamda ki objelere ve eşyalara bağlı olarak da ışığın rengi seçilmelidir.
- Tekdüzelik; insanların saatlerce zaman geçirdiği çalışma ortamlarında tekdüze bir ışık isterler. Çalışma alanlarında bazı bölgelerin bol ışıklı olması bazı bölgelerin karanlık olmasıyla bu duruma uzun sure maruz kalan kişinin gözleri yorulur. Bunun için çalışma ortamlarında tek ışık kontrastı istenir. Buna göre bir seçim yapılmalıdır.
- Durağanlık; aydınlatma için kullanılan ürünün ışığı sabit olmalıdır, titreşimli olmamalıdır. Açık kalma süresine bağlı olarak ışıkta ki anı değişime titreşim denir.
- Titreşimli ışıklar gözlerin çabuk yorulmasına neden olur. Bu titreşimi insanlar görmese bile gözler titreşimi beyine gönderir ve baş ağrılarına sebep olur.
- Kamaşma; parlak bir ışığın gözümüze negatif yönde yaptığı etkiye denir. Işığın fazla olmasını gözümüzü olumsuz etkiler. Bir tur girsek gürültü gibi değerlendirilebilir. Kamaşmanın engellenmesi için, ışık göze direkt gelmemelidir, ışık yönünün açısı iyi ayarlanmalıdır.
- Gölge; çalışılan alana gölge düşmemelidir. En çok evlerde mutfakta görülen bir problemdir. Bunu engellemek için mutfak üstü aydınlatma kullanılmalıdır. Ofislerde ise çalışma masası üstünde kullanılacak aydınlatma modeli seçilmelidir.
- Işık kontrolü; aydınlatma kullanacağınız ortam her zaman aynı ışık seviyesinde olmayabilir. Bunun için değişen ışık ihtiyacına göre aydınlatma da değişebilir olmalıdır.
Doğru Aydınlatmanın Faydaları
- Görme yeteneğini gelişmesini sağlar.
- Göz sağlığını korur ve gözleri bozmaz.
- Çalışma ortamında kişinin kendini daha iyi hissetmesini ve görmesini sağlar.
- Görsel yansımaları ortadan kaldırır bu sayede is kazlarını azaltır.
- Ortamda vurgulanmak istenen nesneyi eşyayı ortaya çıkarır.
- Doğru aydınlatma ile enerji tüketimi ile çevreye zarar vermez.
- Uygun aydınlatma ile mağazalara canlılık kazandırılır.
- Doğru Aydınlatma ve güvenlik birbiriyle iliskilidir. Seçilen aydınlatma tipiyle çevresel güvenlik kazanılır. Hırsızlık gaps gibi olaylar doğru aydınlatma seçilmemiş yerlerde olur. Bu sayede insan kendini daha güvende hisseder.
- Işık kirliliğini en az düzeye indirir.
- Gece etrafımızı daha iyi görürüz.
Doğru Aydınlatma Nasıl Olmalıdır?
Doğru aydınlatma her ortama her kullanım amacına göre çeşitlilik gösterir. Açık ve kapalı alanlar için ışık seçerken dış etmenlere ve ihtiyaca göre karar verilmelidir. Kapalı alanlarda ilk gün ışığından faydalanılması istenir. Açık alanlarda ise hava karardığında en ideal aydınlatma sağlanır.
- Kapalı alanlarda; enerji tasarrufu olan LED ampuller kullanılmalıdır.
- Işık direkt göze gelmemelidir. Yukarıdan aşağıya aydınlatma yapılmalıdır.
- Birden çok ışık kaynağı kullanıldığında bu ışıkların birbirine karışması engellenmelidir.
- Gözle temas eden ışıklar yarısaydam kaplama ile kaplanmalı ve ışık kırılmalıdır.
- Renkli ışıklar kullanılmak isteniyorsa ışıkların keskinliği azaltılmalıdır.
- Oda duvarları çok koyu renk yapılmamalıdır. Duvar rengi ve ışık uyum içinde olmalıdır.
- Ayrıca televizyon izlerken düşük watt içeren ampül seçilmelidir.
- Sokak lambaları ise ışık kaybı fazladır. Hava koşullarına uygun olsun diye üstü kapalı seçilmektedir. Son günlerde ledli lambalara yönelme olmuştur.
Aydınlatmada Güvenlik
Güvenli ortam oluşturmak için doğru aydınlatma ve güvenli materyale gereksinim vardır. Kamu alanlarında da güvenli aydınlatma kullanılır. Güvenli aydınlatma ile oluşabilecek maddi ve manevi hasarların önüne geçebilirsiniz.
Güvenli Aydınlatma Çeşitleri
- Acil durum aydınlatması; insanların sayıca fazla olduğu yani AVM, okul, müzeler, marketler, oteller gibi yerlerde acil durum aydınlatmasına ihtiyaç vardır. Deprem ve yangın gibi afet durumlarında orada bulunan insanların güvenli alana gitmesine yardımcı olan onlara yolu gösteren aydınlatma modelidir.
- Kablolama; kabloları ateşten ve yüksek ısıdan korumak için silikonlu izolasyon kullanılır. Kablonun sürekli çalışma sıcaklığını düşük halde tutar. Ateşe ısıya dayanıklı olmayan kablolar kazalara sebep olur.
- Zehirli gazlar ve polimer malzeme; güvenlik açısından en önemli konulardan biride zehirli gazlardır. Yangın esnasında kablolardan zehirli gazlar çıkmaktadır. Bunu önlemek içinde polimer malzeme ile kabloların yanması engellenebilir.
- Soldurucu Uv ışını; kapalı alanlarda, bazı işyerlerinde yüksek ışık seviyesi istenir. Mağazayla ortamla uyumlu olmayan ışıklar satılan ürünlerin rengini daha soluk gösterecektir. Bunun için yuksek verimlilikte ama düşük güçte aydınlatma kullanılmalıdır.
- Güvenlik uzaklığı ve ısıl radyasyon; güvenlik uzaklığı hesaplanırken testlerden faydalanılır. Spot ürünlerde 90 derece sıcaklık olmaması için bu güvenlik uzaklığı önemlidir.
- İnfilak tehlikesi; yüksek aydınlık ile ısınan lambalar, aygıtının iç sıcaklığının artmasına neden olur. Meydana gelebilecek kazaları önlemek için önüne ısıya dayanıklı temperli koruma camı koyulmalıdır.
Doğru Aydınlatma İçin Fikirler
- Mümkün olduğunca gün ışığından yararlanılmaya sağlanmalıdır. Bunun için bina otomasyon sistemleri uygundur. Otomatik panjurlarda önerilir.
- Çalışma odaları için raylı spot lambalar kullanılması tavsiye edilir.
- Yatak odalarında ise dimmerli lamba tercih etmelisiniz. Bu lamba modeli gözünüzü daha az yoracaktır.
- Koridorlar için ise ışık bakımından geniş açılı armatürler kullanılmalıdır.
- Mutfak ve oturma odalarında net bir aydınlatma seçebilirsiniz.
- Apartman girişlerine ve merdivenlere sensörlü lamba kullanmanız daha iyi olacaktır. Enerji tasarrufu sağlar.
- Etkili bir aydınlatma için katmanlı ışıklandırma yapılmalıdır.
- Bilgisayar başındayken daha düşük amperli lamba tercih edilmelidir.