Devreye seri bir şekilde bağlanan ve üzerinden çok akım geçtiğinde devreyi açan sistem sigorta sistemidir. Gövde sigortayı, oluşturan parçaların bir araya gelmesiyle meydana gelen bu sigortanın bağlanacağı yere tutturulmasını sağlayan bölüme buşonlu sigorta denir. Bu sigortalar buşon, buşon kapağı ve gövde parçalarından oluşur. Bu sigorta fazla akım ve kısa devreye karşılık hızlı bir şekilde savunma yani koruma sağlamak amacıyla kullanılır. Örneğin yarı iletkenli güç elektronik devreleri bu sigortanın kullanıldığı yerdir.
Buşonlu Sigorta Ne İşe Yarar?
Bu sigortalar yarı iletken cihazların ve makinelerin aşırı akımdan korunması işine yarar. Bu sigorta çeşidini günümüzde sahada görememekteyiz. Çünkü bu sigortanın yerini bıçaklı sigortalar almıştır. Sigorta buşonu, cihaz aşırı akıma ya da kısa devreye maruz kaldığında devreye girer ve fonksiyonunu tamamlar. Bu fonksiyon içerisinde yer alan erime teli ya da bandının erimesi sonucunda devreyi kesmesiyle gerçekleştirir. Bir diğer işi de gövde içinde yer alan saf kuarts kumunun elektrik akımını söndürmesi işidir. Saf kuarts kumu ise özel tertibatlı sistemden meydana gelir.
Buşonlu Sigortanın Parçaları Nelerdir?
Bu sigortanın dört ana parçası vardır. Bunlar buşon, viskontak, kapak ve gövdedir. İletken bağlantının olduğu kısım buşondur. Akım değerine göre seçilmiş bölüm de viskontak olarak bilinir. Gövde ve kapak bölümü ise bu sigortanın vazgeçilmez bölümleridir. Sigortanın amacı kablo, iletken ve telleri korumaktır. Bu amaçla elektrik tesisatlarının korunmasında alçak gerilimli şebekelerde bulunur.
Buşonlu Sigorta Çeşitleri Nelerdir?
Bu sigortalar üç farklı özellikte üretilmektedir. Her devre özelliğine göre, buşonların akım kademelerine göre ve akım zaman karakteristik yapısına göre çeşitlendirilir. Bu çeşitler normal karakterli buşonlar, çabuk karakterli buşonlar ve gecikmeli karakterli buşonlar olarak isimlendirilir.
Normal karakterli buşonlar, geçici rejimlerin etkisinde kalmayan devrelerde kullanılır. Buna aydınlatma tesisleri, kumanda devreleri ya da omik yüklü devreler örnek verilebilir. Çabuk karakterli buşonlar ise isminden de anlaşılacağı gibi aşırı akıma karşı çok hızlı koruma sağlar. Yarı iletkenli güç elektronik devreleri örnek olarak verilebilir. Gecikmeli karakterli buşonlar da geçici devrelerin etkisi altında kalan yerlerde kullanılır.
Buşonlu Sigortaların Çalışma Prensibi Ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bu başlıkta yukarıda bahsedilen temel dört parçanın nasıl çalıştığı ve parçaların kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gerekenler yer alır.
İşte bu sigortaların çalışma prensibi ve dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanır;
- İlgili buşon porselen ile yalıtılmıştır.
- Viskontak akım değerine göre seçilir.
- Gövde ve kapak önemli parçalarındandır.
- Buşon parçası da en fazla akım değerine göre seçilmelidir.
- Buşon parçası yandığı taktirde yeni parçayla değiştirilmelidir.
- Buşon parçasına kesinlikle tel sarılmaz.
- Porselen parça içinde ince kum taneleri kullanılır.
- Buşon parçasının üst bölümünde küçük bir pul bulunur. Bu pul buşonun yanıp yanmadığını anlamak içindir.
- Bu pul düşerse buşonun içindeki tel ya da metal levha yanmış demektir.
- Viskontak buşona uygun olarak kullanılır.
- Bu parça gövde üzerine vidalanarak kullanılır.
- Bu esnada tam sıkma için viskontak anahtarı da kullanılır.
- Kapağın üzerindeki cam kısım kesinlikle çıkarılmaz.
Buşon Sigortaların Kullanım Amacı Nedir?
Genel olarak sigortaların kullanım amacı devre kesiciler için bir alternatif oluşturmasıdır. Bu sigortalar da elektrik mühendisliği alanında yer almaktadır. Yük ya da kaynak devresi aşırı akım korumasına ihtiyaç duyar. Bu sigortalar da bunu sağlamak amacıyla geçici bir cihaz görevi görerek düşük dirençli olarak çalışır.
Buradan da anlayacağımız gibi bu sigortalar aslında bir direnç çeşididir. İçinde metal tel veya şerit yer alır. Bu parçalar aşırı miktarda akım aldığında erir. Böylece bağlandığı devreyi kesintiye uğratır. Aşırı akımın da başlıca nedenleri bulunur. Cihaz arızası, aşırı yüklenme, uyumsuz yükler ve kısa devreler bu nedenler arasındadır.